By Lukas Hatala in June 2019

Blockchain is een veelbelovende technologie die een grotere transparantie en betrouwbaarheid mogelijk maakt. Daarom waren particuliere bedrijven er ook snel bij om op deze trein te springen. Maar de publieke sector begint nu ook de toegevoegde waarde van Blockchain, voor de optimalisering van hun administratieve diensten voor de burgers, te zien.

Nadat enkele Europese regeringen reeds op kleinere schaal Blockchain voor openbare diensten hebben getest, overweegt de Europese Unie nu om Blockchain voor het openbaar bestuur op pan-Europees niveau in te zetten. De EU-lidstaten hebben het European Blockchain Partnership opgericht en zijn van plan de European Blockchain Services Infrastructure (EBSI) op te richten om grensoverschrijdende digitale overheidsdiensten te ondersteunen. Het EBSI zal de EU-lidstaten erbij helpen openbare dienstverleningsprocessen die lang, duur en arbeidsintensief zijn, te optimaliseren en te automatiseren. Verder streeft ze er naar de geautomatiseerde uitwisseling van gegevens tussen de EU-lidstaten mogelijk te maken.

Automatisering van administratieve processen

Het EBSI zou het mogelijk maken om de openbare diensten en administratieve taken in de EU-lidstaten te automatiseren. Om deze “infrastructuur” functie te kunnen vervullen zullen de deelnemende EU-lidstaten het eens moeten worden over de Europese Blockchain-wetgeving en alle noodzakelijke wetswijzigingen op nationaal niveau moeten doorvoeren om het EBSI in staat te stellen soepel te functioneren en gegevens tussen de talrijke overheidsinstellingen en -systemen met elkaar te verbinden en uit te wisselen. Bovendien zullen alle deelnemende landen een grootschalige automatisering en integratie van de IT-infrastructuur moeten ondergaan.

Het resultaat? Het lange wachten in de overheidskantoren zal vervangen worden door geautomatiseerde digitale processen. Gestempelde papieren documenten die in tal van landen nog steeds worden gebruikt als het enige geldige officiële bewijs voor vele processen en administratieve diensten zullen worden vervangen door digitale goedkeuringen.

Als alles naar behoren wordt geïmplementeerd, zal de efficiëntie van het openbaar bestuur naar verwachting met wel 40 procent toenemen. De Europese Unie heeft op dit moment een overbelaste administratie die moeite heeft om de processen up-to-date te houden. Daarnaast hebben we ook in de industriële sector een tekort aan personeel. In zekere zin concurreren de particuliere en de openbare sector dus om werknemers. Het gebruik van Blockchain in de Europese Unie kan helpen bij het automatiseren van administratieve taken en werknemers in de publieke sector in staat stellen zich te bekwamen in zinvollere taken of over te stappen naar de particuliere sector.

Waarom Blockchain?

Waarom heeft de EU besloten om te kiezen voor blockchain, een relatief nieuwe technologie? Blockchain is eenvoudig als u gegevens uit externe databanken wilt raadplegen en over de grenzen heen wilt uitwisselen. Openbare instanties kunnen de gegevens van burgers digitaal controleren met behulp van de elektronische burgeridentificatie (eID) wanneer zij een verzoek van een burger voor een bepaalde dienst ontvangen, zoals het kadaster of een nieuwe bedrijfsvergunning.

Blockchain zal een brug vormen tussen de regeringen van de verschillende lidstaten, burgers en overheidsinstellingen. Er zullen strenge overeenkomsten gesloten moeten worden voor de verschillende administratieve processen van de overheid en er zal een overzicht worden bijgehouden van alle beslissingen die verband houden met de diensten van de overheid.

Burgers kunnen dan in principe alles vanaf thuis doen. Ze kunnen een proces voor een openbare dienst digitaal in gang zetten. De overheidsinstellingen kunnen dan controleren of alles, wat nodig is voor deze dienst, in orde is. Zijn de belastingen betaald, werden alle noodzakelijke documenten bezorgd, is er een strafrechtelijk probleem? Als alles in orde is kunnen de burgers een geautomatiseerd openbaar administratief proces doorlopen om de dienst te ontvangen waarvoor ze zich hebben aangemeld. Anders zullen ze naar een kantoor moeten gaan en de diensten inroepen van een ambtenaar.

De processen worden vereenvoudigd omdat burgers geen documenten en gegevens meer hoeven in te dienen en het papierwerk tussen de verschillende ministeries niet herhaald hoeft te worden. We kunnen Europese blockchain runbooks creëren, waarin agentschappen hun mening kunnen geven over individuele processen en gegevens met betrekking tot burgers. Met de blockchain oplossing zullen burgers hun Digitale ID gebruiken om een aanvraag voor een dienst in gang te zetten. Dit zal dan een blockchain 'runbook' openen waarmee betrokken overheidsinstellingen gevraagd kan worden of alles in orde is om bijvoorbeeld een vergunning voor de burger te krijgen.

Voorbeelden van gebruiksmogelijkheden

Welke processen zouden dus door middel van Blockchain geautomatiseerd en efficiënter kunnen worden? De EU heeft verschillende suggesties, zoals:

• Registratie van onderwijs getuigschriften in de Europese Unie
• Documentatie van openbare aanbestedingen, met behulp van 'smart-contracts'
• Kadaster
• Registratie van auto's
• Aanvragen voor financiële steun voor de landbouw
• Het opslaan van paspoortgegevens
• Bouwvergunningen voor terreinen
• Vaccinatiegegevens
• Belastingregistratie voor EU-uitwisselingsdoeleinden
• Gezondheidskaart en registratie van gezondheidsgegevens

Sommige landen, waaronder Noorwegen, Zwitserland en Nederland, zijn al bezig met het testen van blockchain voor verschillende diensten en hebben al een aantal voordelen geïdentificeerd. Zweden gebruikt blockchain voor kadastrale processen, Estland en Noorwegen gebruiken het voor gedigitaliseerde gezondheidsdossiers.

Zwitserland heeft een blockchain-stemsysteem ingevoerd, aangezien het referenda heeft voor bijna alle openbare processen. In Zürich kunnen burgers met hun eID via hun smartphone stemmen. Het is niet meer nodig om stemcommissies te creëren, ruimtes te boeken, de stembiljetten af te drukken en de stemmen te tellen. Alles gebeurt digitaal, waardoor geld en middelen worden bespaard.

Het openbaar bestuur van onze dromen?

De Europese Unie heeft goede hoop dat blockchain een efficiëntere dienstverlening mogelijk zal maken door de processen in publieke en private organisaties te verbeteren. Kosten- en tijdbesparing voor zowel de burgers als het openbaar bestuur zijn slechts enkele van de directe voordelen. De administratieve verwerkingstijd kan worden teruggebracht van dagen of weken tot minuten. En door het automatiseren van routinematige administratieve taken kunnen werknemers in de publieke sector worden bijgeschoold en getraind om met gecompliceerdere taken op te nemen.

Het grootste voordeel is dat burgers tijd kunnen besparen bij het doorlopen van bureaucratische procedures. De burgers hoeven niet langer als "postbode" rond te rennen naar verschillende agentschappen en verschillende officiële papieren te verzamelen.

Met andere woorden, we krijgen dan de publieke sector waar we allemaal op hopen: gedigitaliseerd en efficiënt, zodat we de burgers snel kunnen bedienen. Dat is precies de definitie van een goede publieke sector: een sector die zo snel en efficiënt gedigitaliseerde publieke diensten aanbiedt dat je niet eens merkt dat je er gebruik van maakt.

Lukas Hatala is Regional CTO for Eastern Europe at DXC Technology. His main interest and activities are around emerging technology topics such as analytics, IoT, blockchain and neuromorphic engineering. Hatala is strongly supporting DXC’s clients in Eastern Europe around innovation and deploying the digital growth agenda by using the Digital Delivery Unit (DTU) and scaling the emerging technology concepts to the entire region.